Öğretmenim Hasan Ali Yücel

Yazar: Mehmet Başaran

Yayınevi: İş Bankası Kültür Yayınları

ISBN: 9789944886475

Sayfa: 211 sayfa

Basım Tarihi: 2008

Cumhuriyet dönemi aydınlanmacılığına ivme kazandıran, eğitimi kendisinden önceki birikimi değerlendirerek, Kurtuluş Savaşı’nı sürdürme anlayışıyla dizgeleştiren bir mavi destan, Hasan Âli Yücel…İkinci Dünya Savaşı’nın yoklukları, sıkıntıları içinde, bir eğitim seferberliği sürdürülmektedir. Beş yüz binden çok insan silah altındadır. Demir, çimento bulmak olanaksızdır. Ama boş topraklara çadır kurarak işe başlayan köy çocukları, karanlıkları ışığa kavuşturmaktadır…Başaran, işte bu benzersiz dönemi ve dönemin mimarı olan o güzel gözlü, tok sesli öğretmeninin sesini soluğunu bugüne taşıyor …

Özet

Sayın Hasan Ali Yücel,
“Milletin layık olduğu seviyeye kısa zamanda varabilmesi için büyük bir hamle lazımdı ve bu hamle ancak milletin içinden, ortasından gelirse bir sonuca götürebilirdi" diyerek yazıma başlamak istiyorum. Hasan Ali Yüceli'ninde dediği gibi milletimi kurtaracak kişi yine kendi içimizden çıkacaktır. Kitap Mehmet Başaran tarafından Hasan Ali Yücel'in bir biyografisi olarak yazılmıştır. Sırasıyla Büyük Aydınlanmacı, Bakan Yücel, El Koyduğumuz Dava, Özgürleşme Eylemi Köy Enstitüleri, Enstitülerin Kapatılması Ya Da Karşı Devrim Süreci ve Sonuç olmak üzere toplamda 6 bölümden oluşmaktadır. Kutsal bir meslek olarak gördüğümüz öğretmenlik ile konumuza başlayalım öğretmenlik bizim için ne ifade ediyor? Ülkemizin geleceği aydınlanmacı kişilere mi  bağlı ,sistem olmak neyi gerektirir ? gibi sorular sanırım bize cevabı verir Köy enstitüleri ile atılan adımları yaşanan zorlukları kızların ve erkeklerin okuması gerektiğini başından geçen olayları anlatıldığı bir kitap olarak nitelendirebiliriz. Bir savaştan çıkmış ikinci savaş patlak vermiş olduğu yıllarda bir eğitim seferberliğini başlatıldı sistemin bir bütün olarak enjekte edildiği ve üstün başarılar elde edileceği zaman engel olunduğu köy enstitüler temel olarak kitapta işlenmektedir Mehmet başaran kendi hayat hikayeleri ve Hasan Ali Yüceli hayranlıkla anlatmış olduğu kitap eğitimde atılan seferberlik adımlarını köy enstitüler ile açıklamaktadır.

Kitap Mehmet Başaran'ın Hasan Ali Yücel ile tanışması ve neden ona öğretmenim dediğini açıklamasıyla başlamaktadır. Kitapta Hasan Ali Yücel'in Köy Enstitüleri'nin kurulması, işleyişi ve kapatılması sürecinde yaptığı çalışmalar anlatılmakta ve okurlara Hasan Ali Yücel'in kişiliği ve karakteri hakkında önemli bilgiler sunulmakta ve dönemin siyasi havası oldukça açıklayıcı şekilde yansıtılmaktadır. Hasan Ali Yücel'in Köy Enstitüleri'nin açılması ve yayılmasında çok önemli çalışmaları olmuştur. Dönemin İnönü gibi önemli siyasetçilerinden başta büyük destek gören bu çalışma aynı zamanda politiklerin belli bir kesimi tarafından muhalefete maruz kalmıştır. Köy Enstitüleri yalnızca köy okulları ya da öğretmen okulları değildir. Köydeki çocukların yaparak yaşayarak öğrendiği, öğrendiği bilgileri köy halkına aktardığı ve marangozluk, terzilik, ziraat gibi birçok uygulamalı derslerin bulunduğu bir enstitüdür. Köy Enstitüleri'nde özellikle okuma çalışmalarına çok büyük önem verilmiştir. Hasan Ali Yücel bakanlığı boyunca birçok önemli tercüme çalışmaları olmuş 500 civarı eser tercüme edilmiş ve bu okullarda da okutulmuştur. Kitapta bu önemli çalışmalar ve enstitülere bakış açısı bizzat bir enstitülü tarafından yapıldığından kitap okurlara farklı bir bakış açısı sunmaktadır. Kitapta Hasan Ali Yücel'in bazı yazışmalarının orijinal hallerinin ve dönem fotoğraflarının yer alması dönemin havasını yansıtmak açısından başarılıdır. Hasan Ali Yücel'in yazdığı şiirlerin ve deyişlerin yer alması onu sadece bakan olarak değil aynı zamanda bir şair olarak da değerlendirebilmemize olanak sağlamaktadır. Hasan Ali Yücel her zaman doğrunun yanında olmuş, hakkında çıkan iftiralara rağmen edebini bozmamış, eğitim sistemi ve ülkesi için en iyi olduğuna inandığı dava hakkında uğraşmış biri karakterdir ve etkileri yadsınamaz. Kitapta aynı zamanda Köy Enstitüleri'nin kurulmasında emeği büyük olan İsmail Hakkı Tonguç'tan da yer yer bahsedilmektedir. Yazar dönemin siyasi çehresinden de oldukça geniş bahsetmektedir. Köy Enstitüleri kurulurken destek olan siyasetçilerin daha sonrasında propaganda ve arkası boş iddialarla kapatılırken bilerek sustuklarını ve bu enstitülerin siyasette oy kazanılmak için kullanıldığını anlatan yazar dönemin siyasi havasını oldukça iyi yansıtmıştır. Köy Enstitüleri kapatıldıktan sonra yapılan 60 darbesi ve darbenin sonrasında yazarın ve dönemdeki kişilerin darbeye bakış açısı da kitapta yansıtılmıştır. Son olarak değerlendirme yaparak kitabı bitirmiştir

Kitap Hakkındaki Görüşlerim

Mehmet Başaran tarafından yazılan kitap anlaşılır bil dil ile yazılmıştır.. Hasan Ali Yücel'in biyografisi olarak yazılan bu kitapta Yücel'in bakanlık dönemi ve yaptığı işler, şair ve öğretmen yönleri, kişiliği ve karakteri hakkında oldukça tatmin edici bilgiler yer almaktadır. Ayrıca Yücel'in kendi ağzından yazı ve şiirleriyle onu daha yakından tanımamıza olanak sağlamaktadır. Yazar dışında başka kişilerin de Yücel hakkında bazı düşüncelerine yer verilmiştir.

Eleştirilerime gelecek olursam bir biyografi olarak yetersiz bulduğumu söyleyebilirim. Yücel'in çocukluk yılları, ailesi, toplumsal çevresi, öğrenim hayatı hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Daha çok yetişkinlik döneminde yaptığı işlerden bahsedilmiştir. Ayrıca kitap 6 bölümden oluşmakta olsa da bölümler arasında bir düzenleme,  bulunmamaktadır. Bilgiler oldukça dağınık şekilde yer almaktadırlar.

Kitapta en etkilendiğim bölüm ise  

Ali Çuhadar, Anadolu bozkırından,
Çorum’un bir köyünden Hasanoğlan’a
öğrenci olarak gelir. Öğretmeni ona basımevinin sobasını yakma görevi verir. Yakıt kömürdür. Ali, köyünde tezek,
odun yakar. Kömürü öğretmeni anlatmıştır ama nasıl yakılacağını bilmez.
Çocuk acemi. Kömürü sobaya doldurur, altından kibriti çakar, kömür bir türlü yanmaz.
Bir kutu kibrit biter ama çocuk sobayı yakamaz. Odada bulunan orta yaşlı
bir adam küçük Ali’yi izler ve;
"Oğlum, sobayı yakamadın. Beraber yakalım mı?" der.
Ali, öğretmenine mahcup olmamak için odadaki adamın teklifini hemen kabul eder.

İçten içe çok sevinir.
Kömürü birlikte boşaltırlar.
Adam: "Bak oğlum, şu köşede tahta parçaları var, onları getir. Orada keser var, onu da getir."
Getirilir ve tahtalar birlikte kırılır, sobaya yerleştirilir.

 Aralarına kağıt konur.
Ve kibrit çakılır kağıtlar anında tutuşur.
Adam: "Nerelisin?"
Ali Çuhadar: "Çorumluyum, amca."
Adam: "Kızlar da geldi mi?"
Ali Çuhadar: "Gelmedi amca."
Odunlar iyice tutuşur odadaki adam bir kürek kömürü sobaya koyar.
O sırada okulla ilgili sorular da sorulur Ali Çuhadar'a...
Ve adam, Ali'ye bir kürek kömür attırır ve soba yanmaya devam eder.
Ali Çuhadar, odadaki adamın bir an önce gitmesini ve öğretmeninin başarıyla sobayı yaktığını görmesini ister.
Tam o sırada soba yakma görevini veren öğretmen içeri girer.
Odadaki adamı görünce "hazır ola" geçer.
Ali şaşırır...
Adam; "Allaha ısmarladık" diyerek Ali'nin
elini sıkar ve dışarı çıkarken Ali merak içinde öğretmenin ceketini çekiştirir ve "BU AMCA KİM?" diye sorar..
Öğretmenin cevabı:
Hasan Ali Yücel, oğlum. Milli Eğitim Bakanımız.
Okulumuzu ziyarete gelmiş. 

Düşünki bir mili eğitim bakanı size soba yakmayı öğretiyor ve yardım ediyor Anadolu'nun ücra bir köşesinde tabi siz onun milli eğitim bakanı olduğunun farkında bile değilsiniz sadece içinizden ne kadar şefkatli bir insan diyerek anıyorsunuz yani sonuca bağlamak gerekirse kişinin kalitesi makam mevki değil insaniyetlik vatan aşkı sayı ve sevgisi olduğunu buradan çıkarım yapmamız gerekmekte hepimiz insanız ama hepimiz melek değiliz bu yüzde eğitimimizin gelişmesi ve geleceği inşa etmek adına hepimiz taşın altına elimizi koymalıyız sorumluluktan kaçmamalıyız bu kitaptan anlayacağımız gibi ülkenin dört bir tarafına eğitim götürmek için yargılanan insanların dışlanan insanların vatanına milletine sırtına dönmeden çilelere katlanmalarının öyküsünü dinlemiş bulunmaktayız. Bu gelecek hepimizin hepimiz daha çok çalışmalı daha çok sorumluluk almalıyız bir öğretmen adayı olarak Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği gibi öğretmenler gelecek nesil sizin eseriniz olacaktır diyerek sözlerimi tamamlıyorum, saygı ve selamlarımla hoşça kalın…